در آیه ۱۵ سوره طه میخوانیم: «إِنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ أَكَادُ أُخْفِيهَا لِتُجْزَى كُلُّ نَفْسٍ بِمَا تَسْعَى: رستاخيز به طور قطع خواهد آمد. من ميخواهم آن را پنهان كنم تا هر كس در برابر سعي و كوشش خود جزا ببيند».
معاد دومین اصل از اصول دین است. مراد از معاد بازگشت به جهان غیر مادی است که پس از دار آزمون سر رسیده و بهشت و جهنم مسیر نهایی و جاودان زندگی انسانها به سبب اعمال خوب و بدشان قرار داده میشود. زمان قیامت نامعلوم است و هر لحظه امکان آن وجود دارد که در آیه فوق خداوند دلیل این مخفی بودن را بیان کرده است.
قیامت قطعی است
جهان بر اساس اصل توحید محصول خداوندی واحد است و هر عملی در جهان منبعث از اوست. صفت حکمت خداوند اقتضا میکند که وجود به سوی پوچی نباشد و هر عمل و موجودیتی دارای غایت و هدفی باشد، از این رو مرگ پایان زندگی نیست و پس از این جهان، جهان دیگری آمدنی است که به موجب آن هر عملی جزای خود را بیابد. در این صورت قیامت آمدنی است و فراز اول آیه فوق همین را میگوید.
چرا زمان قیامت معلوم نیست
رستاخیز واقعهای قطعی اما زمانش نامعلوم است. پاسخ به این پرسش که چرا زمان قیامت نامعلوم است را میتوان در آیه ۱۵ سوره طه یافت. تفسیر نور در ذیل این آیه نوشته است «ندانستن زمان وقوع قيامت داراى حكمت و لطفى است. زيرا انسان در عمل آزاد بوده و گرفتار هيجان و ترس نيست. كسى كه ساعت آمدن ميهمان را نمىداند، دائماً آمادگى خود را حفظ مىكند» دلیل دیگری که این تفسیر آورده این است که «با پنهانى زمان قيامت است كه پاداش مردم بر اساس واقعيّات و به اندازه تلاش و كوشش آنها خواهد بود».
تفسیر اثنی عشری نیز در ذیل این آیه تفسیر راهگشایی ارائه میدهد از نظر این تفسیر مردم هر گاه ندانند چه وقت قيامت شود، در هر آن ترسان شوند و توبه و تداركى کنند. همچنین دانستن آن موجب اغراء(فریفته شدن) به جهل است. نزد بعضى معنى آنكه مخفى ساختن وقت قيامت را غايت خفا. تا در آن جزا داده شود هر كسی به آنچه مىشتابد از كارهاى خوب و بد و به جا مىآورد آن را. حاصل آنكه قيامت بىشك و شبهه آينده است تا جزا داده شود هر شخصى به آنچه كوشش کرده از عمل طاعت و معصيت در دنيا.
تفسیر روان جاوید نیز سر مخفی شدن زمان قیامت را برای آن میداند که هر كس بپاداش كار خود از خوب و بد برسد. بر اساس تفاسیر میتوان نتیجه گرفت زمان قیامت نامعلوم است، زیرا انسان هر لحظه امکان آن را داده و بر این اساس رفتار خود را بر اساس اصول دین قرار دهد.
فرض کنید در آزمونی شرکت کردهاید، این آزمون سوالاتی دارد، اما زمان آن نامعلوم است و هر لحظه امکان دارد به پایان برسد و در نتیجه ملاک نه پاسخ دادن به کل سؤالات بلکه میزان مجموع سؤالاتی است که تا لحظه نامعلوم پایان آزمون پاسخ داده شده است؛ در این صورت ضروری خواهد بود تا شرکت کننده در آزمون تلاش کند هر سؤال را به بهترین شکل پاسخ دهد.
میثم قهوهچیان