روزه‌داران در روز شانزده ماه مبارک رمضان از خدا می‌خواهند: «اللَّهُمَّ وَفِّقْنِي فِيهِ لِمُوَافَقَةِ الْأَبْرَارِ وَ جَنِّبْنِي فِيهِ مُرَافَقَةَ الْأَشْرَارِ وَ آوِنِي فِيهِ بِرَحْمَتِكَ إِلَى [فِي ] دَارِ الْقَرَارِ بِإِلَهِيَّتِكَ يَا إِلَهَ الْعَالَمِينَ: خدايا مرا در اين ماه به همراهى و همسويى با نيكان توفيق ده و از همنشينى با بدان دور بدار و به حق رحمتت به خانه آرامش جايم ده و به پرستيدگى‌ات اى پرستيده جهانيان.»
مومن مانند هر انسانی گرایش به مومنان دیگر دارد. این گرایش می‌تواند ریشه در ذات اجتماعی انسان داشته باشد. از این رو گرایش به «ابرار» یا نیکان و پاکان انعکاس چنین گرایشی در انسان است. از سوی دیگر تقاضای همراهی با ابرار ریشه قرآنی نیز دارد.
ریشه قرآنی همراهی با ابرار
آیت‌الله گرامی در توضیح معنای «ابرار» و با استفاده از تفسیر المیزان می‌گوید: ابرار كسانى هستند كه عمل خير را به خاطر ايمان به خدا، رسول او و روز جزا انجام مىدهند، چون ايمان‌شان ايمان رشد و بصيرت است، يعنى خود را بنده و مملوك پروردگار خود مىدانند و معتقدند كه خلق و امرشان به دست او است و خودشان هم مالك نفع و ضررى براى خود نيستند. قهراً معتقدند كه نبايد اراده كنند، مگر چيزى را كه پروردگارشان اراده كرده و انجام ندهند، مگر عملى را كه او بپسندد، در نتيجه اراده او را بر اراده خودشان مقدم مىدارند و براى خشنودى او عمل مىكنند، هر چند كه به ضرر خودشان تمام شود، بر آن ضرر و ناسازگارى با ميل درونى خود صبر مىكنند و زحمت اطاعت او را تحمل نموده، آنچه مىكنند به خاطر خشنودى او مىكنند و در نتيجه در مرحله عمل، عبوديت را براى خدا خالص میسازند.
ما در قرآن نیز چنین دعایی را می‌بینیم وقتی در آیه ۱۹۴ سوره آل عمران می‌خوانیم «رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ: پروردگارا، ما صدای منادی توحيد را شنيديم، كه دعوت میكرد به پروردگار خود ايمان بياوريد و ما ايمان آورديم، (اكنون كه چنين است) پروردگارا، گناهان ما را ببخش و ما را با نيكان (و در مسير آنها) بميران!»
تفسیر نور یکی از پیام‌های این آیه را چنین استنباط کرده است: خردمندانِ دورانديش، مرگ با نيكان را آرزو مىكنند و به فكر حسن عاقبت هستند.
بنابراین آنچه در فراز آغازین این دعا از خدا مسئلت می‌کنیم ریشه قرآنی دارد. این همراهی و مرگ با نیکان نوعی همراهی با ایشان را نیز در پی دارد که ما در فراز دوم این دعا می‌بینیم و در آن از خدا تمنا داریم که ما را از همنشینی با بدان دور نگاه دارد.
قرآن معنای همنشینی با نیکان را با عمل پیوند زده و می‌فرماید: «وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ وَحَسُنَ أُولَئِكَ رَفِيقًا: و كسي كه خدا و پيامبر را اطاعت كند، (در روز رستاخيز،) همنشين كساني خواهد بود كه خدا نعمت خود را بر آنها تمام كرده؛ از پيامبران و صديقین و شهداء و صالحان، و آنها رفيق‌هاي خوبي هستند!» (نسا، ۶۹)
میثم قهوه چیان