ده شاخصه اصلی مواجهه تربیتی با جوانان

سی‎و‎سومین نشست اندیشه و عمل با عنوان «مواجهه تربیتی با جوانان؛ بررسی دیدگاه امام موسی صدر» با سخنرانی حجت‎الاسلام والمسلمین مسعود آذربایجانی، رئیس مرکز تخصصی اخلاق حوزه علمیه قم به همت مؤسسه فرهنگی و تحقیقاتی امام موسی صدر، عصر چهارشنبه ۳ شهریورماه، در این مؤسسه برگزار شد.
حجت‌الاسلام آذربایجانی، در این نشست بیان کرد: این بحث را باید در دو مقدمه بیان کرد؛ مقدمه اول این است که چرا به این بحث پرداخته می‌شود و مقدمه دوم لزوم بیشتر توجه جوانان است که یکی از ظرفیت‌های اجتماعی بزرگ کشور است که می‌توانند در حرکت‌هایی که به نفع مملکت است آینده کشور را تأمین کنند.
وی افزود: با توجه به این نکات ضرورت چرایی پرداختن به این مبحث در اندیشه امام موسی صدر تا حدودی روشن می‌شود و هدف این نخواهد بود که صرفا یک بحث نظری ارائه دهیم، بلکه برآنیم تا این بحث را در عمل نیز بکار ببریم تا مشاهده کنیم که چه نتیجه‌ای برای جامعه خواهد داشت.
آذربایجانی اظهار کرد: سه واژه وجود دارد که باید به تعریف و تبیین آن‌ها بپردازیم که در ادامه به این سه واژه اشاره شده است.

تربیت چیست؟
وی ادامه داد: اولین اصطلاح تربیت است؛ به معنای یک جریان منظم و مستمر که هدف آن کمک به رشد جهانی شناختی، عاطفی، اخلاقی، معنوی و اجتماعی است که هر کدام دارای یک شرایط خاصی است و هدف ما از تربیت رشد شخصیت در جهت کسب هنجارهای مورد قبول و یا شکوفایی استعدادهای در مسیر مشخص است و وقتی می‌گوییم مواجهه تربیتی یعنی با مواجهه تربیتی به رشد شخصیتی برسد.
معنای جوان از نظر عمومی
مسعود آذربایجانی گفت: اصلاح دوم جوان است و تعریفی که در عمومیت از جوان می‌شود مقطع سنی ۱۴ الی ۲۹ را به‌عنوان مقطع سن جوانی انتخاب کردند و این تعریف را به دو دلیل انتخاب کردند که دلیل اول به خاطر این است که میانگین سن تکلیف دختر و پسر ۱۴ سال است و دلیل دوم میانگین سن ازداواج و اشتغال ۲۹ سال است.
رئیس مرکز تخصصی اخلاق و حوزه علمیه قم بیان کرد: اصطلاح سوم امام موسی صدر که شخصیتی دینی و ملی لبنان است و به یک شخصیت بین‎المللی تبدیل شد و دارای چند خصلت بود، خصلت‌هایی از جمله؛ جمع میان علم و عمل، دارای تحصیلات حوزوی، تسلط به چند زبان، جمع بین اخلاق و سیاست. همچنین احترام و توجه ویژه به سایر ادیان و توجه به محرومان و مردمی بودن در میان آنان از ویژگی‌های بارز این شخصیت بود.
اولین شاخص: واقع بینی
وی اظهار کرد: حال به معرفی ده شاخصه اصلی مواجهه تربیتی با جوانان می‌پردازیم که اولین اصل واقع بینی است که منظور از آن توجه به عینیت جامعه و نیازها و ضرورت‌های واقع ملموس در میان مردم است.
آذربایجانی عنوان کرد: در قرآن کریم نیز به این مسئله اشاره شده است که عبادت وحی زمانی برای مردم قابل توجه است که دو مسئله رفع شود؛ اولین مسئله گرسنگی و مسئله دوم امنیت است و وقتی که جوانان ما محتاج چنین احتیاج‌هایی هستند، چطور انتظار تربیتی از آن‌ها داریم؟

شاخص دوم؛ حقیقت گرایی
مسعود آذربایجانی بیان کرد: شاخص دوم حقیقت گرایی است به این منظور که باید طالب حق باشیم و این نباید با شعار همراه باشد بلکه عمل نیز همراه آن باید باشد و این را با صداقت و راستی شدن بدانیم و اگر جایی تخطی کردیم پوزش بخواهیم و اگر می‌خواهیم در مواجهه تربیتی موفق باشیم باید با صداقت عمل کنیم، چراکه دروغ‌گویی باعث می‌شود این مسئله در حالت بدی قرار گیرد و این را باید بدانیم که واقع‎بینی و حقیقت گرایی مکمل یکدیگر هستند.
شاخص سوم؛ عقلانیت
وی ادامه داد: شاخصه سوم عقلانیت است به این معنا که مواجهه ما باید براساس عقل و منطق و آخرین یافته‌‌های مورد قبول علمی باشد و ذکر این نکته ضروری است که دین نه تنها با پیشرفت‌های اجتماعی ناسازگار نیست بلکه با نیروی جوان باعث پیشرفت مادی و معنوی نیز می‌شود.
آذربایجانی گفت: باید بعد عقلی در جامعه احیا شود، که مصداق آن در ماجرای نصحیت حضرت لقمان به فرزندش کاملا مشهود است که می‌گویند؛ يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ: اى پسر من به خدا شرك مياور كه به راستى شرك ستمى بزرگ است (لقمان ۱۳) که مقصود از این آیه این است که شرک ظلم به خود و حق است، و این نصایح اگر در چهارچوب استدلال قرار گیرد از طرف جوانان پذیرفته است.
وی در ادامه گفت: رویکرد ما باید رویکرد مثبت به فناوری جدید باشد که این نظریه نیز یکی از اندیشه‌های امام موسی صدر برای یک جوان بالنده است.
مسئولیت بخشی؛ شاخص چهارم
آذربایجانی ادامه داد: شاخصه چهارم مسئولیت بخشی است به این معنا که ما باید به جوانان اعتماد کرده و نقش مهمی را در اختیار آن‌ها قرار دهیم زیر جوانان ثروت آینده و بخش محرک جامعه هستند.
تسامح؛ شاخص پنجم
وی افزود: شاخصه پنجم تسامح است به این معنی که در مواجهه تربیتی با جونان باید بیشتر مدارا کنیم به این دلیل که گاهی اوقات خطا‌ها از سوی جوانان قابل پذیرش است و امام موسی صدر نیز درباره این مسئله یک جمله معروفی دارد که می‌گوید: در مواجهه با جوانان یک چشمم باز و یک چشمم بسته است. اما دلیل این که مبحث تسامح را بیان می‌کنیم یک دلیل دینی است که پیامبر(ص) می‌فرمایند: جهل الشّاب معذور وعلمه محقور و الشّباب شعبة من الجنون: جهالت جوان، توجیه پذیر و دانشش اندک است و جوانی نوعی دیوانگی است.
عامل بودن؛ شاخص ششم
مدرس حوزه و دانشگاه اضافه کرد: شاخصه ششم عامل بودن است به این معنی که مردم به عمل ما نگاه می‌کنند و حرفی را که می زنیم باید عمل کنیم.
نقش والدین در تربیت جوانان؛ محور هفتم
وی افزود: اصل هفتم اهمیت نقش والدین در تربیت است یعنی با توجه به این‌که عوامل زیادی در جامعه وجود دارد که در تربیت جوانان تأثیر می‌گذارد اما نکته مهم این است که خانواده هم به لحاظ کیفی و هم به لحاظ کمی مهم‌ترین عامل در تربیت جوانان است که این مطلب در بیانات امام موسی صدر نیز بیان شده است و مستند این مبحث در آیه ۶ سوره تحریم نیز به صراحت بیان شده است.
هشتمین اصل؛ رابطه صمیمی و همدلانه
آذربایجانی افزود: اصل هشتم رابطه صمیمی و همدلانه است که همدلی با جوانان باعث می‌شود که تا برخی از ویژگی‌ها واقع بینانه شود و اگر رابطه با جوانان به گونه‌ای باشد که آن‌ها متوجه شوند که درد‌های آن‌ها را می فهمیم باعث به وجود آمدن یک حس عاطفی در آن‌ها می‌شود.
نهمین شاخص؛ آزادی در اندیشه و عمل
مسعود آذربایجانی ادامه داد: اصل نهم بحث آزادی در اندیشه و عمل است که اگر جوانان احساس کنند که آن‌ها را در یک چهارچوب قرار داده‌ایم این روش مؤثر نخواهد بود، اما اگر آن‌ها بدانند که راه را برای او باز گذاشتیم و در انتخاب راه درست به او کمک خواهیم کرد این روش مؤثر است که نمونه این اصل را می‌توان به لااکراه بودن دین اشاره کرد.
ایمان به خدا؛ آخرین و مهم‌ترین شاخص
وی بیان کرد: دهمین و آخرین و مهم‌ترین شاخصه و محور، ایمان به خداست؛ چرا که انسان‌ها نیازمند متکی شدن به چیزی هستند که دل آن‌ها را آرام می‌کند.
وی در پایان گفت: به نظر می‌رسد نگاه ما به اندیشه‌های امام موسی صدر باید به صورت یک خط ممتد پویا باشد که به سوی قرآن و حقیقت رهسپار است که این رسالت ما در مقابل اندیشه‌های امام موسی صدرخواهد ب,n.

منبع:ایکنا